Kompetencje medialne – próba pomiaru
Streszczenie
W artykule naświetlono zagadnienia diagnozy (assessment) i pomiaru (measurment) kompetencji medialnych. Głównym celem przeprowadzonych badań było uchwycenie poziomu wiedzy młodzieży na temat mediów. Próbowano określić wpływ wydarzenia edukacyjnego, jakim jest Olimpiada Wiedzy o Mediach, na poziom kompetencji medialnych. Zidentyfikowano również główne obszary realnych potrzeb edukacyjnych w tym zakresie. Metody badań: w tym celu dokonano walidacji miar kompetencji medialnych Setha Ashleya i współpracowników (2013) oraz Melissy Tully i Emily Vragi (2015) na gruncie polskim. Zweryfikowano także dodatkowe wskaźniki związane z postawami wobec wiedzy medialnej i wybranych zagadnień medialnych; w tym celu przeprowadzono dwa badania ankietowe – na próbie lubelskich uczestników Olimpiady Wiedzy o Mediach oraz wśród pozostałych uczniów klas III wybranych lubelskich szkół ponadpodstawowych. Na przykładzie obu grup (132 respondentów) wykazano, że kompetencje medialne są wielowymiarową konstrukcją, a niektóre wskaźniki korelują z wiedzą i postawami wobec mediów. Wyniki testu wiedzy wskazały, że faktyczna wiedza młodzieży dotycząca oddziaływania mediów jest niższa niż jej samoocena w tym zakresie. Natomiast postawy wobec edukacji medialnej okazały się ambiwalentne. Ani uczestnictwo w Olimpiadzie Wiedzy o Mediach, ani subiektywna ocena własnych kompetencji nie miały wpływu na różnice w zakresie wiedzy o mediach i w postawach wobec edukacji medialnej. Wyniki wskazały natomiast na znaczącą rolę edukacji pozaformalnej, zarówno rozmów o mediach w domu rodzinnym, jak i doświadczeń związanych z dodatkowymi zajęciami medialnymi realizowanymi w szkole.
Bibliografia
Ashley, S., Maksl, A., & Craft, S. (2013). Developing a News Media Literacy Scale. Journalism and Mass Communication Educator, 68, 7–21. DOI: 10.1177/1077695812469802.
Ashley, S., Poepsel, M., & Willis, E. (2010). Media Literacy and News Credibility: Does Knowledge of Media Ownership Increase Skepticism in News Consumers? Journal of Media Literacy Education, 2, 37–46.
Burroughs, S., Brocato, K., Hopper, P.F., & Sanders, A. (2009). Media Literacy: A Central Component of Democratic Citizenship. The Educational Forum, 73, 154–167. DOI: 10.1080/00131720902739627.
Castells, M. (2013). Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Chu, D., & Lee, A.Y.L. (2014). Media Education Initiatives by Media Organizations: The Uses of Media Literacy in Hong Kong Media. Journalism and Mass Communication Educator, 69, 127–145.
Czapla, T.P. (2016). Logika kształtowania kompetencji – porównanie podejścia klasycznego i zintegrowanego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 6(954), 81–94. DOI:10.15678/ZNUEK.2016.0954.0605.
Fleischer, M. (2005). Media w perspektywie konstruktywizmu. 2K – Kultura i Komunikacja, 1–2, 10–33.
Fleischer, M. (2007). Zarys ogólnej teorii komunikacji. W G. Habrajska (Red.), Mechanizmy perswazji i manipulacji (s. 29–72). Łask: Leksem.
Fleming, J. (2013). Media Literacy, News Literacy, or News Appreciation? A Case Study of the News Literacy Program at Stony Brook University. Journalism and Mass Communication Educator, 69(2), 146–165. DOI: 10.1177/1077695813517885.
Hobbs, R. (2010). Digital and Media Literacy: A Plan of Action. Washington, DC, USA: The Aspen Institute.
Hoechsmann, M., & Poyntz, S.R. (2012). Media Literacies: A Critical Introduction. Malden, MA, USA: Wiley-Blackwell.
Kahne, J., Lee, N., & Feezell, J.T. (2012). Digital Media Literacy Education and Online Civic and Political Participation. International Journal of Communication, 6, 1–24.
Maksl, A., Ashley, S., & Craft, S. (2015). Measuring News Media Literacy. Journal of Media Literacy Education, 6(3), 29–45.
McNair, B. (2011). An Introduction to Political Communication, London–New York: Routledge, Taylor & Francis Group.
Mihailidis, P. (2009). The First Step is the Hardest: Finding Connections in Media Literacy Education. Journal of Media Literacy Education, 1(1), 53–67.
Mihailidis, P. (2014). Media Literacy and the Emerging Citizen: Youth, Engagement and Participation in Digital Culture. New York: Peter Lang.
Mutz, D.C. (1980). Impersonal Influence. How Perceptions of Mass Collectives Affect Political Attitudes. New York: Cambridge University Press.
Perloff, R.M. (2014). The Dynamics of Political Communication. New York–London: Routledge.
Potter, J.W. (2004). Theory of media literacy: A cognitive approach. Thousand Oaks, CA, USA: Sage.
Primack, B.A., Gold, M.A., Switzer, G.E., Hobbs, R., Land, S.R., & Fine, M.J. (2006). Development and Validation of a Smoking Media Literacy Scale for Adolescents. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 160(4), 369–374. DOI: 10.1001/archpedi.160.4.369.
Ptaszek, G. (2019). Edukacja medialna 3.0. Krytyczne rozumienie mediów cyfrowych w dobie Big Data i algorytmizacji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Vraga, E.K., & Tully, M. (2015). Media Literacy Messages and Hostile Media Perceptions: Processing of Nonpartisan Versus Partisan Political Information. Mass Communication and Society, 14(4), 422–448. DOI: 10.1080/15205436.2014.1001910.
Vraga, E.K., Tully, M., & Rojas, H. (2009). Media Literacy Training Reduces Perceptions of Bias. Newspaper Research Journal, 30(4), 68–81. DOI:10.1177/073953290903000406.
Copyright (c) 2020 Aneta Duda
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
Publikacje na łamach „Studiów Medioznawczych” ukazują się na zasadach odpowiadających licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
